Een nieuwe GGZ? – Ervaringsdeskundigheid nauwer bekeken

Opnames van de dag zijn hier te vinden

De Brouwerij bestaat in 2022 tien jaar. Tien jaar lang aan bontgekleurde zorg geleverd aan betrokken leden door kwetsbare zorgverleners. De Brouwerij begon als een plek waar ‘de Psychose’ opnieuw en in een ander licht kwam te staan. Tegenwoordig komt in elk document over de zorg het woord herstel voor. Is een persoonsgerichte ruimte als de Brouwerij dan nog vernieuwend, of bedoelen we allemaal wat anders met herstel?

Samen met jou en interessante sprekers willen wij op drie zaterdagen licht werpen op het heden, het verleden en de toekomst van het idee van een nieuwe GGZ. De thema’s zijn respectievelijk de ervaringsdeskundigheid, Foudraine en de Nederlandse antipsychiatrie en (alternatieven voor) het ziektemodel. In meer woorden hieronder een korte toelichting en aansluitend de uitnodiging voor 2 juli.

Het heden

Wat: Lezingen van Evi Verbeke en Daantje Daniels over ervaringsdeskundigheid en verschillende relaties in een instelling als de Brouwerij

Voor wie: Iedereen die geïnteresseerd is, is welkom. Er zal veel ruimte zijn voor een gesprek

Waar: Bij ons in de Brouwerij, Hoogte Kadijk 61hs te Amsterdam

Hoe: Graag aanmelden via activiteiten@centrumdebrouwerij.nl zodat we een beetje zicht hebben op hoeveel mensen er komen. 

Wanneer: 2 juli, inloop 13.30 en we beginnen om 14.00. We hebben zo’n drie uur uitgetrokken om met elkaar te spreken. Om vijf volgt dan nog een kleine borrel

Download hier de poster voor 2 juli.

Iedereen ervaart van alles, het negatieve en het positieve en dat is zeker niet gemakkelijk. Gelukkig bestaan er deskundigen op dat gebied! Nu zijn dat er in de GGZ van vandaag steeds meer. Elk FACT-team moet een ervaringsdeskundige in de gelederen hebben en op congressen vinden de verhalen vanuit de modder gretig aftrek. Ook bij de Brouwerij hebben wij sinds dit jaar een ervaringsdeskundige in het team. 

De ervaringsdeskundige in de GGZ is iemand die zelf als zorgvrager mee heeft gelopen in de GGZ, en vervolgens zijn eigen ervaring en die van anderen heeft verwerkt tot kennis en zelfs die kennis ook nog relevant voor de zorg in weet te zetten. De ervaringsdeskundigen kan gezien worden als iemand die een relatie aan kan gaan die de zorgverleners niet hebben. Hoe ziet die andere relatie er dan uit? De diagnose vrije ruimte is een aanlokkelijk concept, maar is een diagnose vrije ruimte wel toegankelijk voor iemand die zelf op het hakblok van de psychiatrie heeft gelegen?

Nu zijn er nog veel meer vragen die rondom dit begrip hangen. Kan men pas echt over een psychose vertellen aan iemand die er zelf ook een heeft doorgemaakt? Sommigen stellen dat de relatie met de ervaringsdeskundige slechts anders is voor zover deze geen deel is van het systeem is. In hoeverre zijn de andere relaties binnen een instelling dan gekleurd door de macht?

Over deze en andere vragen spreken wij met Evi Verbeke, psychoanalytica uit Gent wiens boek Psychiatrie op drift onlangs verscheen. En Daantje Daniels voorzitter van de vereniging van ervaringsdeskundigheid.

We bespreken dit met veel ruimte voor jullie inbreng op 2 juli van 14.00 tot 17.00 in Centrum de Brouwerij, Hoogte Kadijk 61hs te Amsterdam.

Leestips

Na de zomer:

Het verleden

Vorig jaar verscheen er een biografie over Jan Foudraine geschreven door Alex Rutten. Samen met deze auteur kijken wij terug op het leven van Jan Foudraine en de reactie op zijn visie in de toenmalige GGZ. Daarnaast herleiden we samen met iemand anders de overblijfselen van de antipsychiatrie tot wat er nu nog staat of allang om is gevallen. 

De toekomst

Geestesziekten bestaan niet zou deze Foudraine gezegd hebben, hoe dan ook zijn de diagnoses nog alomtegenwoordig. Welke plek verdient de diagnose in de nieuwe GGZ? Wie beter dan filosofen om de toekomst te lezen: Dr. Roy Dings, bezig aan een post-doctoraal aan de universiteit van Bochum en Sanneke de Haan Socrates Professor  Psychiatrie en Philosophie aan de Erasmus Universiteit van Rotterdam

Het volgende seminarie zal op zaterdag 8 oktober plaatsvinden. Met in ieder geval Roy Dings en Sanneke de Haan.

Crazywise

De Crazywise conferentie, die georganiseerd wordt door bekende Brouwerij gezichten, komt weer naar Amsterdam. Voor leden van Brouwerij hebben wij een aantal kaartjes beschikbaar. Laat het weten als je graag wilt komen, op het prikbord hangt een lijst om je aan te melden.

Crazywise 7: Inner Healer

Op donderdag 7 juli a.s. vindt de 7e Crazywise editie plaats. We komen dit keer samen in Amsterdam Bijlmer. We verwelkomen een aantal boeiende sprekers op deze bijzondere editie. 

Dagvoorzitter is psychiater Glenn Helberg. Bekend van ZomerGasten en zijn vooruitstrevende werk in de transculturele psychiatrie. 

Karen Hamaker-Zondag neemt ons mee in de psychotische blik van Carl Gustav Jung. 

De Libanese psychiater Ahmed Hankir, zelf trauma-overlever- gebruikt performing arts om zijn boodschap over heling over te brengen. 

Arend Schouw gaat in gesprek met Ingrid Sporkslede (Winti-consulent bij GGZ instelling Arkin) over zijn waanzinnige herstelverhaal, waarin plantmedicijnen, maar ook de invloed van andere culturen een grote rol spelen. 

In de middag staat een divers palet workshops te wachten. Uiteraard rond het thema van de Inner Healer. 

Tussendoor horen liederen van Moraya. En Nederlands meest bekende Winti Priesteres Marian Markelo zal de dag openen en afsluiten. 

We kijken uit naar een fantastische dag en een publiek dat weer een mix gaat zijn van ervaringsdeskundigen en anders-kundigen. 

Workshopreeks Mentale Vitaliteit

Onze vaste yoga docent Wendy Wijnen zal vanaf heden ook maandelijks een workshop mentale vitaliteit verzorgen bij De Brouwerij. Tijdens de eerste workshop staat het thema ‘de kracht van slaap’ centraal. Deze zal plaatsvinden op dinsdag 31 mei van 14.30 tot 16.45 in de yogaruimte van De Brouwerij. Aanmelden kan via de inschrijflijsten of door te mailen naar activiteiten@centrumdebrouwerij.nl

 Inhoud workshops mentale vitaliteit 

De inhoud van de workshops is gebaseerd op biopsychosociaal-spiriteel model van yoga therapie. Dit model ziet de mens als multidimensionaal wezen en benadert zowel ziekte als gezondheid vanuit een biologisch, psychologisch, sociologisch en spiritueel perspectief. Deze verschillende aspecten werken samen. Raakt er één aspect uit balans dan zal dat ook doorwerken op de andere vlakken. Hetzelfde geldt andersom: breng je meer balans in je gezondheid op fysiek vlak dan zul je je ook mentaal positiever voelen, fitter om sociaal actief te zijn en zul je wellicht ook meer connectie voelen met wie je bent en wat je doet en daar de zin van in zien; het spirituele vlak. 

Voorbeeld: heb je regelmatig problemen met slapen dan zul je je fysiek overdag moe voelen. Dat kan dan ten kosten gaan van je werkzaamheden overdag. En daarover kun je dan gaan piekeren. Dat piekeren kan je dan uit je slaap houden en het slaapprobleem kan daardoor toenemen en wellicht wordt je overdag prikkelbaar waardoor het een negatieve impact krijgt op je sociale omgeving. Dat kan je het gevoel geven dat je machteloos bent en afgescheiden van de wereld om je heen. 

Yoga- en ademhalingstechnieken, meditatie en (zelf)coaching technieken en educatie zijn de tools van yoga therapie om het natuurlijke vermogen van de mens aan te spreken en daarmee het welzijn te optimaliseren. Door meer inzicht in de situatie en technieken te geven, krijgen mensen zelf de regie om iets te veranderen aan de situatie en hoe zij zich voelen. In het voorbeeld van het slaapprobleem kan dat bijvoorbeeld zijn: 

  • Meer achtergrondinformatie over het proces van slapen; het belang van een goede nachtrust, oorzaken en gevolgen van een slecht slapen. 
  • Onderzoek: je eigen slaapritme in kaart brengen (niet vanuit oordeel, maar vanuit nieuwsgierigheid en zelfzorg). Eventueel met behulp van een slaapdagboek. 
  • Tips: samen in kaart brengen welke factoren kunnen bijdragen aan een betere slaap. 
  • Yoga-technieken: 
  • Oefeningen voor de ochtend om ervoor te zorgen dat je de dag energiek start, ook bij een slechte nachtrust + voldoende beweging waardoor je in de avond moe bent om te gaan slapen. 
  • Oefeningen en meditatie voor de avond die het hoofd legen, de spanning in de spieren verminderen en de slaap bevorderen. 
  • Coaching-technieken om met een constructieve mindset de dag af te sluiten en rust te brengen in je geest. 
  • Ademhalingstechnieken die je gedurende dag energie kunnen geven en aan het einde van de dag kunnen kalmeren en rust geven om je klaar te maken voor een goede nachtrust. 

Blue Monday filmavond (verslag)

Blue Monday, verslag van het bezoek van Chester, Joyce en Jerry.

25 April jongstleden was er bij de Brouwerij een vertoning van Blue Monday: In deze documentaire van Ingrid Kamerling gaan drie jonge mensen op zoek naar de waarheden achter hun psychotische belevingen. We keken samen met de drie hoofdpersonen naar de film en bespraken daarna de film en de vragen die het opriep bij de kijkers.

Hieronder wat notities n.a.v. deze nabespreking. 

Chester vertelde hoe hij nog steeds moeite heeft om te accepteren dat hij psychosegevoelig is, maar ook dat hij luchtiger in het leven staat, meer kan doorpakken. Hij slikt nog wel medicatie. Zijn psychoses hebben hem telkens veel schade berokkend en pas achteraf realiseert hij zich dan wat er allemaal gebeurd is. Zo vertelde hij dat hij in een psychose heel druk was en mensen om zich heen uitschold, en dat hem dat op dat moment juist het goede leek om te doen. Ook worstelt hij nog steeds met de juridische nasleep omdat hij een vriend belaagd heeft, wat tot een rechtszaak leidde. De gevolgen van psychoses zijn voor hem zeker in sociaal opzicht heel zwaar geweest en hij maakt zich nu sterk om meer begrip te krijgen hiervoor en het stigma van psychosegevoelige mensen ter discussie te stellen.

Joyce gebruikt geen medicatie meer en is anders gaan kijken naar haar psychose. Ze heeft nu haar nieuwe spirituele naam Aya aangenomen en verdiept zich in yoga en filosofie. Ze kijkt onderzoekend naar wat de psychose met haar gedaan heeft en stelt zich vragen: Wat is trauma, wat huist er van binnen, wat is de bron van wat je bent. Ze beschrijft hoe het voelde alsof ze alle geheugen verloren was, met hulp van een sjamaan heeft ze een transformatie kunnen doormaken en kwamen herinnering uit voorgaande levens weer terug.

Jerry heeft een boek geschreven en is sinds de documentaire uitkwam gestopt met roken. Hij wil zijn psychosegevoeligheid zeker niet romantiseren, maar het heeft hem ook wat gebracht. Uiteindelijk heeft hij er zijn biologische vader door gevonden. Hij geeft inmiddels onderwijs aan hulpverleners over psychose. Want de psychologie ‘heeft de zwaartekracht’ nog niet uitgevonden: veel natuurwetten kennen we nog niet. Uiteindelijk zijn we allemaal kuddedieren en ben je als individu kwetsbaar. Hij ziet mensen met een psychose als een soort ‘kanaries in de mijn’ die gevoeliger zijn dan de rest en een waarschuwing zijn voor de hele groep.

In de vragensessie die volgde ontstond een levendig gesprek dat ruimte bood voor vragen en interactie. Aya kijkt terug op haar opname in de kliniek als de donkerste periode in haar leven, ‘een kille omgeving, één en al wanhoop’. Chester die ooit al eens aan euthanasie dacht, is nu veel positiever: ‘het licht aan het eind van de tunnel is er’. Voor Jerry is de psychose vooral iets wat hem geleerd heeft over zijn eigen angsten. Ze benadrukken alle drie het positieve nu: dat als je de bodem geraakt hebt, je uiteindelijk alleen maar naar boven kunt. Dat natuur (wandelen, zwemmen), meditatie en lichaamsbewustzijn helend kan werken. En hoe belangrijk ‘werk, woning & wederhelft’ is voor structuur en stabiliteit. Er is wel uitsluiting van mensen die psychosegevoelig zijn, als het gaat om werk en inkomenskansen. Daar is nog veel te doen, zegt Chester. Jerry benadrukt dat acceptatie bij jezelf begint. Aya besloot de avond met haar gedicht ‘Vruchtbare Wind’.

(Frank Steverink, 13 mei ’22)

Vrijwilliger stelt zich voor: Linde

De Brouwerij is voor mij een plek waar ik me op mijn gemak voel en waar ik bezig kan zijn met dingen die er (soms) toe doen.

1. Vertel kort je naam, evt. leeftijd en iets over je achtergrond (waar je geboren bent of opgegroeid bent, of hoe lang je al in Amsterdam woont).

Ik ben Linde (33) en ik woon samen met twee katten, een Afrikaanse reuzenslak en mijn geliefde in Zaandam. Hiervoor woonde ik 13 jaar in Amsterdam. Soms mis ik het Amsterdamse, maar dan stap ik gewoon in de trein en sta ik zo op centraal station.

2. Wat brengt je naar de Brouwerij? Als het vanuit werk is, vertel dan kort iets over je professionele rol. Ben je vrijwilliger, vertel dan wat je doet en hoe dat is.

Ik help zo’n twee keer per maand bij het bereiden van het ledendiner. Dat is altijd erg gezellig met veel lachen als je geluk hebt. En hoewel ik niet per se van koken hou of het goed kan, lukt het meestal toch om iets waardigs op tafel te krijgen.

3. Vertel kort waarom het(vrijwilligers)werk bij de Brouwerij van waarde is voor jou?

De Brouwerij is voor mij een plek waar ik me op mijn gemak voel en waar ik bezig kan zijn met dingen die er (soms) toe doen. Ik ben gehecht aan de mensen die ik er ken. Daarnaast vind ik het belangrijk dat er plekken zijn waar wordt nagedacht over, en geëxperimenteerd met, de rolverdelingen binnen de psychiatrie. De platte organisatiestructuur van de Brouwerij spreekt me daarom aan. 

4. Evt. kort iets over je hobby’s, favoriete muziek of eten?

Ik hou van klimmen, rennen, lezen, karaoke en katjes. En ik ben altijd wakker te maken voor goede muziek. Van Joanna Newsom tot Billie Holiday, Betty Davis tot Nas: ik luister er het liefst de hele dag naar muziek.

5. Ik wil altijd nog een keer… (maak de zin af- of: voeg iets toe wat je zelf graag wilt delen met de Brouwerijcommunity).

Ik wil altijd nog een keer… mysterieuze skeletten opgraven als assistent-archeoloog. Of als straatmuzikant met mijn vent in een busje door Europa reizen.

Venkel-Bulgur met mozzarella & vijgen

Deze week een recept van Jacco die is gebruikt voor onze kerstviering afgelopen week. Dit voorbeeld is voor 4 personen.

Benodigdheden:

300 gram venkel

300 gram bulgur

2 teentjes knoflook

2-3 vijgen

250 gram mozzarella

1 granaatappel

20 gram dille

Dressing:

1 biologisch sinaasappel

olijfolie

1 bosje lente-uitjes

peper & zout

Bereiding:

Verwarm de oven voor tot 220 graden

kook water 600 milliliter water en meng hier wat bouillon doorheen. Roer in een braadslede (grote ovenschaal) de venkel, bulgur en knoflook door het bouillon-mengel. Zet het geheel voor 20 minuten in de oven.

Klopt intussen wat geraspte sinaasappelschil door wat uitgeperst sinaasappelsap, olijf, lente-uitjes, zoet en en peper. Schenk dit over het mengel mengels uit de oven wanneer deze klaar is. Goed mengen en eventueel wat kruiden naar smaak toevoegen.

Verdeel de vijgen, mozzarella, granaatappelpitjes en dille erover en dien heet op.

Soraia’s wortel-bloemkoolsalade

Deze week een salade met dank aan het geniale improvisatie vermogen van Soraia. Een heerlijke salade die zoveel licht als voedzaam is.

Benodigdheden:

1 Bloemkool

1 kilo winterpeen 

1 zak spinazie (200 gram)

2 zakken rucola vab 85 gram

2 pakken kokosmelk van 250 ml 

4 puntpaprika’s 

2 uien 

bouillon

Bereiding:

kook de wortel in water het met bouillon (kort koken zodat de wortel stevig blijft). Je kunt de bloemkool vervolgens koken in hetzelfde water (ook kort koken zodat hij stevig blijft).

Af laten koelen.

Bak daarna de wortel nog even kort aan in de koekenpan met olijfolie. In een nieuwe pan kun je de ui fruiten en voeg hier de gesneden zoete paprika aan toe. Voeg de kokosmelk hieraan toe en vervolgens ook de kerrie kruiden. Mix dit mengsel met een blender (hoeft niet helemaal glad, stukjes overlaten).

Doe de wortel en bloemkool in een grote pan met de spinazie en rucola, en voeg pitjes eraan toe.

Serveer groeten, spinazie en rucola op een bord en giet hier een schep van het kokosmengsel overheen. 

Recept: groene salade

Deze week een simpele salade die overal bij kan en daarom ideaal is voor naast een kliekje die je nog moest opmaken. Zo hadden wij bij de lunch deze salade gecombineerd met de chili sin carne van het ledendiner. Deze is voor zo’n 2/3 personen.

Benodigdheden:

150 gram gemengde salade

1 paprika

1 komkommer

1 bakje cherry tomaatjes

1 bol mozzarella

1 bakje pompoenpitten

Dressing:

olijfolie

citroen

Eventueel wat mosterd en/of honing

kruiden naar keuze (bv Italiaanse kruiden)

Bereiden:

Doe de gemengde salade in een grote saladeschaal.

Snij de paprika in kwarten, verwijder de zaadlijsten en snij kleine blokjes. Doe hetzelfde met de komkommer, verwijder eventueel hier ook de zaadjes. Snijd de cherry tomaatjes in tweeën.

Maak een eenvoudige Italiaanse dressing aan door wat olijfolie te mengen met citroensap en kruiden als oregano, tijm, basilicum of peterselie en een snuf zout en peper. Roer goed door elkaar.

Voeg nu de gesneden paprika, komkommer, tomaatjes, mozzarella toe aan de saladeschaal. Schenk de dressing er overheen en schep even door.

Strooi wat pompoenpitten erover, en klaar!

Recept: kerriesoep

Koken doen we graag lekker en gezond zijn, maar simpel is soms ook wel fijn! Daarom deze week een recept dat je zo in elkaar hebt gezet, en bovendien met slechts een paar ingrediënten. Deze is voor 2 personen:

ingrediënten:

1 ui

1 teentje knoflook

4el kerrie

1 blokje groente bouillon

2 tomaten

100 gram rode linzen

(eventueel blikje kokosmelk)

Bereiding:

Pel en en snijd de ui en het teentje knoflook. 

Fruit de ui en knoflook aan in een pan met een scheutje olie. Voeg de kerrie kruidenmix toe en roer goed door.  

Snijd de tomaten in kleine blokjes. Voeg de tomatenblokjes, rode linzen, de bouillon en water toe aan de pan met het kerriemengsel. Roer goed door en laat 20 minuten zachtjes doorkoken. (voeg eventueel nog het blikjes kokosmelk toe).

Pureer de soep met een staafmixer en serveer.

Maaltijdsalade met quinoa en geroosterde groenten

We koken bij De Brouwerij vaak uit Brainfood kookboek dat wij hebben liggen. Deze staat vol recepten met goede voedingstoffen voor je hersenen. Afgelopen week maakte wij deze quinoa salade uit dit boek, en dit was voor herhaling vatbaar.

Ingrediënten:

300 gram quinoa

300-500 gram groente van het seizoen (bv. wortelen, pastinaak en rode biet)

2 uien

2 teentjes knoflook

100 gram shiitake/paddenstoelen

100 gram rucola

eventueel wat zaadjes & pitjes en/of feta als topping

Dressing:

1 biologische sinaasappel

Mosterd

honing

appelazijn (of een ander zuurtje)

eventueel wat kruiden (bv. garam masala)

Bereiding:

Kook de quinoa in 600 ml water. Schil de groente en snijd in dunnen reepjes. Doe de groente in een grote kom, besprenkel met een beetje olijfolie. Rooster de groente in de oven of bak ze kort in een grillpan. Verhit in een andere pan wat olijfolie en bak hier de ui, knoflook en voeg later ook de paddenstoelen toe. Maak de dressing door alle ingrediënten bij elkaar te voegen. Laat de quinoa en de groente weer een beetje afkoelen en schep deze samen met de dressing vervolgens door elkaar. Serveer het gerecht op een bedje van rucola me en serveer de paddenstoelen erbij. Tot slot kun je het afmaken door wat zaadjes en pitjes of eventueel wat feta erbij te doen. Smakelijk!